آنالایزرهای گاز از نظر موارد مصرف، به دو دسته اصلی آنالایزرهای گاز محیط و آنالایزرهای گاز حاصل از احتراق تقسیم میشوند که هر کدام آنها نیز به نوبه خود، به ۲ بخش تقسیم میشوند:آنالایزرهای گازهای محیط به دو بخش محیط صنعتی و هوای پاک تقسیم میشوند که بخش اول شامل دتکتورهای گاز و دتکتور تیوب و بخش دوم شامل ایستگاههای ثابت و سیار میباشند. آنالایزرهای گازهای حاصل از احتراق نیز به دو بخش خروجی دودکش صنایع و خروجی اگزوز خودرو تقسیم میشوند. آنالایزرهای خروجی دودکش صنایع به دو صورت ثابت و پرتابل میباشند که پرتابل آن، علاوه بر استفاده در صنایع نظامی و جنگها، در صنایع نفت و گاز کاربرد ویژهای دارند.
بطور کلی هر آنالایزر از چندین بخش تشکیل میشود که مهمترین بخش آن، سنسور آن میباشد که وظیفه تشخیص شاخص موردنظر را به عهده دارد. اطلاعات کسبشده توسط سنسور مذکور، بهصورت دادههای آنالوگ است که معمولاً این اطلاعات توسط مدارات حالتدهنده Conditioning Circuits به بازه مقادیر قابلفهم برای مدارات تبدیل آنالوگ به دیجیتال Analog to Digital Convertor و یا پردازشگرها تبدیل میشود. پس از دیجیتالشدن، اطلاعات برای پردازش به ریزپردازشگرهای داخلی آشکارساز ارسال میگردند و بعد از تحلیل این اطلاعات و دریافت نتیجه موردنظر در این بخش، خروجی به مدارات انتقال داده، برای ارسال به پردازنده و کنترلکننده کلی سیستم تحویل میشود که از نظر نوع این مدارات، دادهها به پروتکلهای ارتباطی مختلف تبدیل و ارسال میگردند.
در تشخیص نوع گاز، انتخاب سنسور بسته به نوع کاربرد و انتظاری که از سیستم وجود دارد، بسیار مهم است. چنانچه نوع سنسور و آشکارساز گاز بطور نامناسب انتخاب شوند، عملکرد تمامی سیستم با اختلال همراه خواهد بود. باید توجه نمود که هر سنسور مزایا و محدودیتهای خاص خود را دارا است. لذا انتخاب نادرست سنسور، احتمال خروج از بازه عملکرد مناسب و مواجهه با محدودیتها و بعضاً خروجیهای غیردقیق و نابههنگام را در بر خواهد داشت.
دتکتور های پرتابل ( گازسنج یا گازیاب ) برای حفاظت فردی طراحی شده اند. شخصی که این دستگاه را همراه دارد، درصورتیکه با گاز خطرناکی تماس پیدا کند، قبل از اینکه خطر جدی فرد را تهدید کند بوسیله آلارم دستگاه مطلع خطر شده و خود را از محدوده خطر دور میکند.
شرکت آترون گازسنج های خود را از شرکت MSA,Drager,… تامین می کند که نوع پرتابل آن در دو نوع تک سنسوره و ۴ سنسوره تولیدمیشود.
گازسنج تک سنسوره سنکو برای گازهای اکسیژن، سولفید هیدورژن ، مونو اکسید کربن ( O2 , H2S , CO ) و برخی گازهای دیگر تولید می شود.
و گازسنج ۴ سنسوره برای ۴ گاز اکسیژن، سولفید هیدورژن ، مونو اکسید کربن و گازهای قابل اشتعال – پایه متان – ( O2 , H2S , CO , Explosive ) تولید می شود. این ۴ نوع گاز ، گازهایی هستند که در اکثر محیط های کاری سلامت کارکنان را تهدید می کنند.
یک نوع دیگر از گازسنج های قابل حمل ، دتکتور نشت یاب می باشد. گازیاب پرتابل و بسیار سبک، جهت تشخیص نشتی گاز های قابل اشتعال در محدوده LEL طراحی شده است. این تجهیزات به افراد و بازرسان این امکان را میدهند که به راحتی و بسیار سریع و بی خطر محل نشتی گاز را تعیین کنند و یا از عدم نشت و یا حضور گاز اطمینان حاصل کنند.
متاسفانه تاکنون افراد زیادی که در محیط های کاری پرخطر فعالیت می کنند، بخاطر همراه نداشتن چنین دستگاهی، دچار سوانح جبران ناپذیر و یا حتی مرگ شده اند.